نوزدهمين دوره نمايشگاه مطبوعات در حالي اغاز به كار كرد كه شعار امسال آن" رسانه كلام صادقانه ونگاه منصفانه"مي باشد. اين شعار از يك سو به طور كامل منطبق بر رويكرد ديني در عرصه اطلاع رساني است واز سويي ديگربه رسالت اصلي و خطير رسانه ها در عرصه هاي گوناگون اشاره دارد.در واقع مي توان مدعي بود كه پيام رسانه اخلاقي واخلاق رسانه اي در اين دو شعار نهفته است.
نخست: اين يك واقعيت است كه امروزه رسانه ها به عنوان مهم ترين ابزار اطلاع رساني و جهت دهي افكار عموي به شمار مي آيند ونقش بي بديلي را در روند تحولات در يك جامعه ايفا مي كنند.اگرچه زماني كه جامعه به طور سنتي اداره مي شد و با ابزارهاي نوين سروكاري نداشت رسانه هاي سنتي نيزباز همان نقش اطلاع رساني را در حد واندازه خودشان وتاثيرگذاري محدود تر ايفا مي كردنداما امروزه با پيشرفت هاي تكنولوژيك و ظهور رسانه هاي نوين و انتقال حجم انبوهي از اطلاعات در ثانيه ها تاثير گذار ي مثبت يا منفي ان در جامعه و در حوزه هاي مختلف به مراتب بيشتر شده است از اينرو مسووليت عواقب ناشي از عمكرد رسانه هاي نوين در دنياي مدرن بيش از رسانه هاي سنتي متعلق به جوامع ماقبل از ظهور رسانه هاي نوين است.اين امر اهميت فعاليت رسانه اي در عصر حاكميت ابزارهاي نوين اطلاعاتي براي صاحبان رسانه ها ومسووليت دوچندان انان را در قبال مردم اشكار مي نمايد.
دوم:عملكرد رسانه ها چه در داخل(برخي از رسانه هاي داخلي) و چه رسانه هايي كه در سطح منطقه فعاليت مي كنند و چه رسانه هايي كه تاثيرگذاري بين المللي دارند ( روزنامه ها و خبرگزاري ها و شبكه هاي راديوو تلويزيوني) از خلائ صداقت در كلام و وصحت انتقال پيام رنج مي برند. اتخاذ چنين شيوه اي نيز به همان دليل برمي گردد كه رسانه ها در صددند تا پيام مود نطر خود را به مخاطبان القا نمايند و ان پيام را صحيح تر از پيامهاي ديگر جلوه دهند. از اينرو اين مجوز را براي خود صادر مي نمايند كه براي اهداف خودشان استفاده ابزاري نمايند.در حالي كه رسالت اصلي رسانه انتقال ازاد وشفاف اطلاعات ان گونه كه هست و مي باشدونه انگونه كه مي خواهند.تاملي بر انعكاس اخبار از سوي رسانه هايي با تاثيرگذاري بين لمللي مانندCNN-BBC—نيويورك تايمز و واشنگتن پست ويا شبكه هاي عرب زبان مانند الجزيره والعربيه و..كه ماهيت سياسي ان بر جنبه هاي ديگر مي چربدگواه اين مطلب است كه اين قبيل از رسانه ها بيش از انكه دغدغه اطلاع رساني صرف داشته باشند دغدغه القاي خواسته هايشان به مخاطب را دارنداز اينرو از تاكتيك هايي مانند دروغ گويي-كلي گويي-بزرگ نمايي وغيره استفاده مي نمايند كه استفاده از اين شيوه هاي خبري خود دليلي بر صداقت نداشتن در محتواي خبري است. درباره مسايل سياسي سياست يك بام و دو هوا و تناقض گويي از مصاديق بارز عملكردرسانه هايي است كه صداقت در كلام ندارند. مثلادرباره دست يابي ايران به انرژي صلح اميز هسته اي به عنوان يك حق مشروع وقانوني ملت ايران به گونه اي تبليغ و تبيين مي كنند كه دستيابي ايران به اين حق رامساوي با به هم ريختن نظم منطقه اي دانسته وايران را خطر بالقوه اي براي جهانيان وانمود مي كنند كه در صدد دست يابي به بمب اتم براي بهم ريختن نظم جهاني مي باشد. اين قبيل از رسانه ها نه تنها در كلام صداقت ندارند بلكه از جاده انصاف نيز خارج مي شوندچرا كه جمهوري اسلامي ايران بارها در مجامع بين المللي عنوان كرده كه به هيچ وجه به دنبال بمب اتم نيست و رهبرفرزانه انقلاب نيز به كرار بيان فرمودند كه ايران توليد و استفاده از بمب اتم رااز لحاظ شرعي حرام ميداند.اما از انجايي كه به مصداق هدف وسيله را توجيه مي كند انعكاس اخبار دروغ براي اين رسانه هاي امري عادي ومشروع قلمدادمي شود .باچنين وضعيتي ايا مي شود به رسانه ها به عنوان حاملان انتقال پيام واطلاعات اطمينان داشت؟
سوم:.رويكرد ديني تفاوت بنيادين با رويكردهاي مكاتب بشري نسبت به مقولات سياسي-اجتماعي داردو نتيجه اين تفاوتها نيزدر نوع جهت گيري ها ودر حوزه هاي مختلف خود را اشكار مي نماياند. در رويكردديني رسانه ابزاردست يابي به اهداف نيست بلكه در خدمت اهداف متعالي يك جامعه قرار مي گيرد اين در حالي است كه در رسانه غير ديني و يا غير اخلاقي وسيله اهداف را توجيه مي كند وبراي دست يابي به اهداف استفاده از هر ابزاري توجيه پذيرمي گردد.
قران كريم در باره انعكاس اخبار مي فرمايدكه مومنان در صورتي كه خبري براي شان اورده مي شود مي بايستي تحقيق نموده وتا زماني كه با قراين وشواهدكافي به اطمنان نرسيدند از انعكاس اخبار امتناع ورزند(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ الحجرات:6) (وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً: سوره الاسراء آیه 36)
(كلام معصومين نيز مشحون از سخنان نغز در اين باره مي باشد: رسول اكرم صلى الله عليه و آله مي فرمايند: اَقرَبُكُم غَدا مِنّى فِى المَوقِفِ اَصدَقُكُم لِلحَديثِ وَاَدَّاكُم لِلاَمانَةِ وَاوفاكُم بِالعَهدِ وَاَحسَنُكُم خُلقا وَاَقرَبُكُم مِن النّاسِ؛
نزديك ترين شما به من در قيامت، راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد، خوش اخلاق ترين و نزديك ترين شما به مردم است. بحارالأنوار، ج75، ص94، ح12
امام صادق عليه السلام : لا تَغْتَرّوا بِصَلاتِهِمْ وَلا بِصيامِهِمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّوْمِ حَتّى لَوْ تَرَكَهُ اسْتَوْحَشَ ، وَلكِنِ اخْتَبِروهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَديثِ وَأداءُ الأمانَةِ؛
فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد. كافى، ج2، ص 104، ح2
حال اگر رسانه هاي داخلي كه مزين به نام رسانه ديني مي باشند رويكرد ديني را سرلوحه اطلاع رساني شان قرار دهند بلاشك فضاي سياسي واجتماعي كشور نيز به تبع نوع انعكاس اخبار و اطلاع رساني در حوزه هاي مختلف متفاوت خواهد بود.به عنوان مثال ا گر رسانه اي كه هنوزمنبع خبري ان معتبر نيست خبري را درباره ابقا استعفا ويا بركناري ويا مسايل حاشيه اي كم اهميت مسوولي ويا حتي اشخاص عادي نيز انعكاس دهد و به تبع انعكاس اين اخبار جو رواني كاذبي را عليه فلا ن شخص شكل ببخشد ايامي توان اولا اين رسانه را از نوع رسانه اي دانست كه به رسالت رسانه ايش عمل كرده است وثانيا به عنوان رسانه اي ديني ان را قلمداد نمود كه در چارچوب قواعد بازي نظام جمهوري اسلامي ايران عمل مي نمايدوثالثا مي تواند الگوي رسانه اي براي رسانه هاي ديگر باشد.از اينرو رسانه ها براي پرهيز از تنش واجتناب ازانعكاس اخبار دروغ وتوجه به واقعيتها صداقت در كلام و نگاه منصفانه را مدنظر قرار دهند تا زيبنده جمهور ي اسلامي كه مدعي گفتمان هاي نويني براي جهانيان در عرصه هاي گوناگون است باشند.
